Yağmurlama Sulama Yöntemi

Bu yöntemde bir pompa aracılığı ile su kaynağından alınan sulama suyu kapalı boru hatları ile sulama alanına getirilir ve alanda belirli aralıklarla yerleştirilmiş yağmurlama başlıkları aracılığı ile önce havaya verilir. Buradan toprağa düşerek toprak içerisine girer ve kök bölgesine toplanır. Suyun bu sıradaki görüntüsü doğal yağmura benzediğinden bu yönteme yağmurlama sulama yöntemi denir.
Yağmurlama sulama yöntemi her tür toprak koşullarında, eğimli ve düz arazilerde ve hemen hemen bütün bitki cinslerinde rahatlıkla uygulanabilir. Yüzey sulama yöntemine göre daha düşük debilerdeki su kaynağı koşullarında kullanılabilir.

Uygulamada Dikkat edilecek Hususlar

1. Lateral boru hatları olanaklar ölçüsünde düz veya bayır aşağı eğimde döşenmelidir.
2. Leteral boyları çok zorunlu kalınmadıkça 250 metreyi geçmemelidir.
3. Ana boru hatları Laterallere(Dal boru) dik olacak biçimde ve iki yönlü hizmet edecek biçimde planlanmalıdır.
4. Rüzgar hızının yüksek olduğu yörelerde dal borular rüzgar esiş yönüne dik olarak planlanmalıdır.
1. Dal boruların anaboru hattı üzerindeki hareketi en az işçilik olacak şekilde döşenmelidir.
2. İşletme kolaylığı açısından tertip biçimi dikdörtgen veya kare olmalıdır.

BORULARIN ARAZİYE SERİLMESİ VE TOPLANMASI

Boruların Döşenmesinde dikkat edilecek hususlar:

1. Pompa çıkışından başlayarak arazinin konumuna göre ana boru hattı döşenir.
2. Borular döşenirken contaların takılmasına dikkat edilmeli ve conta yataklarının temiz olması gerekir.
3. Eğer borular kelepçeli ise kelepçeler kontrol edilmeli, mandallı ise mandalların arasında çamur kalmamasına dikkat edilmelidir.
4. Dal borular arazinin konumuna ve suyun miktarına göre seçilmeli ve yerleştirilmelidir.
5. Ana borunun ve dal boruların çaplarının seçiminde suyun miktarı, arazinin eğimi ve uzunluğuna dikkate alınmalıdır.

Sprinklerin döşenmesinde ise :

1. Sprinklerin takıldığı uzatma boruları bitki cinsine göre seçilmelidir.
2. Sprink ayarları yapılarak arazide dengeli bir su dağılımı sağlanmalıdır.
3. Sprinkler uygun basınç ve su debisinde çalıştırılmalıdır.

Sulama sezonu sonunda borular dikkatlice sökülerek mümkünse kapalı bir yerde depo edilmelidir. Sprinkler temizlenerek muhafaza edilmelidir. Boruların ve sprinklerin kullanım ömürlerinin uzaması için kullanılması kadar muhafazasıda önemlidir. Sulamada dikkat edilecek bir hususda öğle saatlerinde sulamanın bitirilmemesidir. Öğle saatlerinde sulama yapılabilir ancak sulama bitirilirse yapraklar üzerinde kalan su damlacıkları güneşle temasa geçerek mercek görevi görürler ve yaprak yanıklarına neden olurlar. Yapraklar bitkinin solunum yaptığı yerlerdir. Bu nedenle sulama öğlen saatlerinde kesilmemelidir.

YAĞMURLAMA BAŞLIKLARI(SPRİNK)

Yağmurlama başlıkları: Lateral (dal borusu) boru hatları üzerine yerleştirilirler. İşlevlerine göre tarla ve bahçe yağmurlama başlıkları biçiminde sınıflandırılırlar. Tarla tipi ve yağmurlama başlıklarında su püskürtme açısı 27°-30°-33° dir ve bitkiler üstten ıslatılır. Bahçe tipi yağmurlama başlıklarında ise su püskürtme açısı 10°-12° kadardır. Su püskürtme açısının düşük tutulmasının nedeni, meyve ağaçlarını yapraklarını ıslatmadan alttan sulayabilmek içindir. Tarla tipi yağmurlama başlıklarının seçiminde bölgesel farklılıklar vardır. Özellikle İç Anadolu bölgesinde araziler düz olduğundan aşırı derecede rüzgar almaktadır. Bu yüzden bu bölgelerde su püskürtme açısı 27° olan sprinkler seçilmelidir. Bunun nedeni ise derecesi düşük olan sprinkler rüzgardan en alt düzeyde etkilenirken, derecesi yüksek olan sprinkler en üst düzeyde rüzgardan etkilenir.

Yağmurlama başlıkları genellikle döner tiptedir ve başlık dönme hızı 0.8-1.2 devir/dakika arasında değişir. Bunun yanında, özellikle meyve ağaçları ve seraların sulanmasında kullanılan dönmeyen tipler de söz konusudur.
İşletme basıncı, yağmurlama başlıklarının memelerinde istenen basınç olarak tanımlanır. İşletme basıncı 2 atmosferden az ise düşük basınçlı 2-4 atmosfer arsında ise orta basınçlı ve 4 atmosferden fazla ise yüksek basınçlı yağmurlama başlığı adı verilmektedir. İşletme basıncı 6-8 atmosfer olan büyük jet tipi yağmurlama başlıkları da uygulamada kullanılmaktadır. Başlık işletme basıncı arttıkça, meme çapı ve ıslatma çapı da artmaktadır.

Meyve ağaçlarının sulanmasında, her ağaç altına yerleştirilen düşük basınçlı küçük yağmurlama başlıkları (mini sprinkler) da yaygın olarak kullanılmaktadır. Küçük yağmurlama başlıklarının meme çapları 2-3 mm kadar olmaktadır. Bu tip yağmurlama başlıklarının kullanıldığı yağmurlama yöntemi, işletme basıncı düşük olduğundan ve alanın tamamı ıslatılmadığından, mikro sulama yöntemleri içerisinde yer almakta ve ağaç altı mikro yağmurlama sulama yöntemi denmektedir.

Orta basınçlı yağmurlama başlıklarının meme çapları 3-8 mm ve ıslatma çapları 15-30 m arasında değişmektedir. Bu tip başlıklar, tarla bitkileri sebzeler ve meyve bahçelerinin sulanmasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Meyve bahçelerinde, ağaç üstünden ve ağaç altından sulama yapılabilmektedir. Ağaç üstü sulama sistemlerinde tarla tipi yağmurlama başlıkları kullanılmakta, ancak ağaç yaprakları ıslatıldığından hastalıkların yayılmasına ortam hazırladığı için bu tip sulama pek tercih edilmemektedir. Ağaç altı sulama sistemlerinde ise bahçe tipi yağmurlama başlıkları kullanılmaktadır. Bu sistemlerin ağaç altı mikro yağmurlama sistemlerinden farkı, alanın belirli kısmı yerine tamamının ıslatılmasıdır. Genellikler lateraller her iki ağaç sırasında bir ve yağmurlama başlıkları dört ağacın ortasına gelecek biçimde döşenirler. Lateral boru hatları bir konumdan diğerine taşınırlar.
Yüksek basınçlı yağmurlama başlıklarında, meme çapları 12-32 mm ve ıslatma çapları 40-120 m arasında olabilmektedir. Bu tip başlıklar genellikle büyük işletmelerde tarla bitkilerinin sulanmasında kullanılırlar. Sebzelerin ve meyve ağaçlarının sulanmasında pek kullanılmazlar.

AKONA SPRİNKLERİ:
Su dağılımının kabul edilebilir düzeyde olup olmadığının saptanması için eş dağılım katsayısının %84 den büyük olması gerekir. Bu değerin altında yer alan değerler için göz önüne alınan işletme basıncı ve tertip aralığında bu başlığın kullanılamayacağına karar verilir. Sprinklerimizde yapılan deneylerde bu değer sağlanmış ve kullanılabilir olduğu Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Tarım Alet ve Makinaları Test Merkezi Müdürlüğünce onaylanmıştır.
Üçgen ve Kare Yerleşim şekilleri :
Sprinklerin araziye üçgen şekilde yerleştirilmesi en uygun olanıdır. Üçgen yerleşim rüzgar koşullarında en az etkilenir. Aynı zamanda aynı alanda diğer yerleşim şekillerine göre daha az sprink kullanılacağından ekonomik olmaktadır. Tüm yerleşim şekillerinde sprinklerin lateral üzerindeki aralığı sprink ıslatma çapının %50 sinden fazla olmamalıdır. Yani bir sprink bir tarafa 15 m. Atıyorsa her 15 m.ye bir sprink döşenmelidir. Laterallar arası mesafe ise ıslatma çapının %65 ini geçmemelidir.

Yağmurlama Sulama Yönteminin Avantajları:

1.Arazi tesviyesi gerektirmez.
2.Taban suyunun yüksek olduğu topraklarda uygulanabilir.
3.Mevcut olan su ile daha geniş alanlar sulanabilir.
4.Erezyon sorunu ortadan kalkar.
5.İşçilik giderleri azalır.
6.Ticari gübreler ve ilaçlar istenirse bu yöntemle verilebilir.